Skrzynki i jej skarby

W Skrzynkach, małej wsi opodal Tomaszowa Mazowieckiego, znajdują się pozostałości po opuszczonej fabryce materiałów wybuchowych. 

W 1920 roku utworzono Spółkę Akcyjną Polskie Zakłady Chemiczne „NITRAT”. W jej skład miało wejść sześć fabryk wytwarzających amunicję i materiały wybuchowe dla wojska oraz dla przemysłu i górnictwa. Jedna z takich fabryk powstała w 1923 roku w lesie niedaleko Niewiadowa koło Ujazdu.

We wrześniu 1939 roku zakłady zostały zbombardowane. Po wyzwoleniu firma pozostała pod kontrolą Pabianickiej Spółki Akcyjnej Przemysłu Chemicznego „CIBA”, a następnie Zjednoczonych Zakładów Przemysłu Barwników „BORUTA” w Zgierzu. Punktem zwrotnym w historii zakładu był rok 1950, kiedy udało mu się powrócić do produkcji chemicznej. W tym czasie zakład zmienił nazwę na Zakłady Przemysłu Nieorganicznego „Niewiadów

Kolejnym ważnym momentem dla zakładów był rok 1966. Wtedy rozpoczęto produkcję przyczep campingowych, które do dziś są główną dziedziną działalności firmy.

Jednak w lesie za fabryką Niewiadów można trafić na pozostałości fabryki z początku XX wieku. Zachowała się rampa kolejowa, jeden z budynków, zbiornik p.poż. oraz stróżówki, wały, oraz fragmenty ogrodzenia.

Ruiny bunkrów znajdują się w odległości około 3 kilometrów od ruin zabudowań fabryki Nitrat.
Budowle te widnieją dopiero od niedawna na mapach turystycznych, więc mało kto tu zagląda, za to znają je doskonale miłośnicy wojennych fortyfikacji.

Nieduże schrony bierne typu 102V należały do kwatery Anlage Mitte. Miały być bunkrami pomocniczymi dla schronów kolejowych w Konewce i Jeleniu oraz bunkrów linii Pilicy.  Schrony w Skrzynkach miały być wykorzystywane przez dowództwo wojsk lądowych OKH.

Niestety front wojenny po ataku na Związek Radziecki przesuwał się tak szybko, że bunkry w Skrzynkach nie zostały nigdy wykorzystane przez wojska niemieckie. Kwatera wojsk lądowych OKH nie została umieszczona tu, lecz w Wofschanze koło Kętrzyna, a obiekty Anlage Mitte koło Tomaszowa stały się zbędne.

Po wojnie bunkry zostały wysadzone w powietrze, przez fabrykę materiałów wybuchowych w Niewiadowie, które testowała na bunkrach koło Skrzynek. W wyniku tych testów trzy bunkry są całkowicie zniszczone, a w miarę dobrym stanie zachował się tylko jeden schron.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *