Klasztory prawosławne Cypru

Cypryjski Kościół Prawosławny, oficjalnie Kościół Cypru. Jego obecnym zwierzchnikiem jest arcybiskup Cypru Chryzostom II, zaś funkcję katedry pełni sobór św. Jana Teologa w Nikozji.

Według Dziejów Apostolskich chrześcijaństwo było głoszone na Cyprze przez świętych Pawła i Barnabę, którego tradycja Kościoła uznaje za pierwszego arcybiskupa Cypru. Za moment decydującego rozprzestrzenienia się chrześcijaństwa na Cyprze uznaje się IV wiek i okres sprawowania urzędu arcybiskupa Salaminy przez Epifaniusza.

Cypryjski Kościół Prawosławny aktywnie uczestniczy w ruchu ekumenicznym. Kościół liczy ok. 700 tysięcy wiernych , 650 kapłanów, 10 diecezji i ok. 600 parafii.

Dzisiaj przyjrzymy się kilkum klasztorom napotkanym na naszej drodze.

Klasztor Kykkos 

Prawosławny męski klasztor położony na górze o tej samej nazwie, w paśmie gór Troodos. Jego patronką jest Matka Boża. Obecnie (2011) przełożonym wspólnoty jest Nikifor (Kykkotis), noszący tytuł metropolity Kykkos i Tyllirii.

Klasztor powstał z fundacji Aleksego I Komnena pod koniec XI wieku. Według tradycji pierwszym mnichem, który zamieszkał na górze Kykkos, był pustelnik o imieniu Izajasz. Pewnego dnia w okolicach jego pustelni-jaskini polował Manuel Voutomites, bizantyjski zarządca Cypru. Zgubiwszy się w lesie, zapytał on zakonnika o drogę, a gdy Izajasz, niezajmujący się sprawami ziemskimi, nie odpowiedział mu na pytanie, obraził go, a następnie pobił. Po powrocie do swojej rezydencji Voutomites ciężko zapadł na zdrowiu. Wówczas zrozumiał, że został w ten sposób ukarany za zaatakowanie mnicha.

Po modlitwie wyzdrowiał i postanowił osobiście prosić duchownego o przebaczenie. W momencie ich spotkania Izajasz, zgodnie z przekazanym mu wcześniej w czasie bożego objawienia poleceniem, poprosił go o przewiezienie na Cypr ikony Matki Bożej napisanej przez ewangelistę Łukasza. Wizerunek ten przechowywany był w pałacu cesarskim i został przekazany Izajaszowi przez cesarza Aleksego Komnena, gdy Matka Boża objawiła mu się we śnie, polecając mu skierować ikonę na Cypr.

Współcześnie klasztor pozostaje czynną wspólnotą, w części jego zabudowań istnieje ponadto muzeum gromadzące zabytki wczesnochrześcijańskiej oraz prawosławnej sztuki sakralnej (ikony, freski, rzeźby w drewnie), rękopisy i księgi oraz zabytki okresu starożytności.

Na terytorium klasztoru znajduje się grób Makariosa III – zwierzchnika Cypryjskiego Kościoła Prawosławnego w latach 1950–1977 oraz prezydenta Republiki Cypru od 1960 do 1977.

Klasztor Chrysoroyiatissa 

Prawosławny męski klasztor 40 km na północny wschód od Pafos, w metropolii Pafos Cypryjskiego Kościoła Prawosławnego.

Patronką monasteru jest Matka Boża, nazwana Naszą Panią Złotego Granatu. Klasztor położony jest na wzniesieniu o wysokości 610 m n.p.m. Początki wspólnoty sięgają XII wieku. Obecny wygląd monaster otrzymał w czasie przebudowy ok. roku 1770.

W klasztorze znajduje się szereg otoczonych kultem ikon, jak również wykonana ze srebra figura Maryi.

Mnisi monasteru zajmują się produkcją wina.

Stawrowouni 

(dosł. Góra Krzyża Świętego) – prawosławny klasztor na górze o tej samej nazwie, w dystrykcie Larnaka, na Cyprze.

Według tradycji Cypryjskiego Kościoła Prawosławnego, założycielką klasztoru była cesarzowa bizantyjska Helena. Miała ona odnaleźć relikwie krzyża, na którym zmarł Jezus Chrystus, oraz krzyży dwóch ukrzyżowanych razem z nim łotrów. W czasie podróży statkiem do Konstantynopola sztorm zmusił ją do zatrzymania się na Cyprze, gdzie też miała pozostawić jeden z trzech krzyży, fundując zarazem klasztor dla oddawania mu czci.

Źródła pisane potwierdzają istnienie wspólnoty mniszej i jej istotne znaczenie dla życia religijnego na wyspie w IV stuleciu, co czyni z klasztoru najstarszą tego typu wspólnotę Cypru. W 1106 na wyspie przebywał ruski igumen Daniel, który opisał monaster z przechowywanymi w nim relikwiami Świętego Krzyża. Kolejne relacje dotyczące klasztoru pozostawili w XIII i XIV w. podróżnicy z zachodu Europy. Relikwie krzyża zostały wywiezione z tego miejsca przed końcem XVI w. przez Turków, a ich dalsze losy nie są znane. Z kolei wielki pożar w 1888 niemal całkowicie zniszczył starsze zabudowania kompleksu klasztornego.

W XX wieku klasztor został odremontowany. Jeden z zamieszkujących go zakonników, Kallinik, odnowił zachowane  freski i ikony. Kompozycje na ścianach kompleksu obiektów nawiązują do legendarnych początków wspólnoty.

Mnichów klasztoru obowiązuje reguła opracowania przez Dionizego, pierwszego przełożonego wspólnoty. Jest to jedyny klasztor prawosławny na Cyprze, w którym obowiązuje zakaz wstępu kobiet. Najważniejszym obiektem kultu w Stawrowouni jest srebrny relikwiarz w kształcie krzyża z niewielką cząstką Świętego Krzyża.

Klasztor Troodhitissa 

Prawosławny męski klasztor w górach Troodos, w odległości 5 km od wsi Platres. Jurysdykcyjnie podlega metropolii Pafos Cypryjskiego Kościoła Prawosławnego.

Założony w XIII w. w sosnowych lasach porastających góry Troodos, swój obecny wygląd przybrał po przebudowie w 1731.

Patronką monasteru jest ikona Matki Bożej z gór Troodos, czczona jako cudotwórcza. Jest to jeden z nielicznych wizerunków Maryi w chrześcijaństwie wschodnim, na którym jest ona lekko uśmiechnięta. Ikona została przewieziona na Cypr z Azji Mniejszej.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *